Erzurum’da Rus işgaline karşı savunma hattı olarak yaptırılan Mecidiye Tabyası’nın bulunduğu tepenin, tabya yapılmadan önce de, yine şehri korumak için kullanıldığı öğrenildi. Erzurumluların, tarihi akış içerisinde “Top Tepe” adlandırdıkları bu tepenin, 1850’li yıllara kadar toplarla çevri olduğu bildirilirken, tepedeki topların, Erzurum Kalesi’ni koruma amaçlı olarak konuşlandırıldığı kaydedildi. 1829 yılında Erzurum’da ilk Rus işgalini gerçekleştiren General İ.F. Paskeviç’in subayları ve askerleriyle söz konusu tepeden Erzurum’u izlerken yapılan resim, bugün bile canlılığını korurken, Top Tepe’den ve söz konusu işgalden, Rus seyyah Aleksander Puşkin’in de bahsettiği belirtildi.
Rus Çarı’nın ressamları tarafından panoramik olarak çizilen resim, Mecidiye Tabyası’nın yapımından önce ‘Top Tepe’den Erzurum’a Bakış’ diye isimlendirilirken, tabloda, General Paskeviç’ten Erzurum’u teslim almaya gelen Osmanlı ileri gelenleri de tasvir ediliyor. Edirne Anlaşması görüşmeleri için gelen Osmanlı subaylarına yapılan karşılama töreni, yaklaşık 200 yıllık geçmişi olan tabloya yansıtılırken, Osmanlı subaylarını karşılamak için yapılan top atışları da, tepeden yükselen dumanlarla ifade ediliyor.
Mecidiye Tabyası yapılmadan önce, Osmanlı kullandığı ilk ateşli savunma silahı olan toplarla çevrilen Top Tepe’nin, Erzurum Ovası, Deve Boynu ve özellikle de Kale’nin muhafazası açısından büyük bir öneme sahip olduğuna işaret eden kaynaklar, Mecidiye Tabyası’nın 1856’da sona eren Kırım Savaşı’ndan sonra yapıldığı bilgisini verirken, savunma amaçlı olarak inşa edilen yapının düzenlemesinde, İngiliz askeri yetkililerin de çalıştığı kaydediliyor. Yapımı tamamlandıktan sonra Abdulmecid Han’ın şerefine, ‘Mecidiye’ ismini alan Mecidiye Tabyası, bugün bile tüm ihtişamıyla Erzurum’a tepeden bakıyor.
