Dünyada her geçen gün yeni fikirler, yeni oluşumlar ve icatlar ortaya çıkarken, elektrik alanındaki çalışmalar da her geçen gün gelişip değişmeye devam ediyor. Bu anlamda artan enerji ihtiyacından dolayı elektrik enerjisinin üretimi kadar iletimi de büyük bir önem taşıyor.
Elektrik iletiminde günümüzde kullanan tellerin önümüzdeki on yıllar içinde artık yetersiz kalacağı için Avrupa, Amerika, Çin ve Japonya’da elektrik iletimi için yeni buluşlar ve projeler üzerinde çalışılmaya devam ediliyor. Türkiye’de de bu alanda çalışmalar yürütülürken, çalışmaların başını ise Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü çekiyor. Yeni nesil elektrik iletiminde dünyada ve Türkiye’de yürütülen çalışmalar hakkında bilgiler veren Prof. Dr. Mehmet Ertuğrul, günümüzde elektrik iletiminde kullanılan mevcut tellerin elektrik akım taşıma kapasitelerinin sınırlı olmasından dolayı önümüzdeki 10 yıllar içinde elektrik iletim hatlarının akım taşıma kapasitesi yüksek tellerle değiştirilmesinin zorunlu hale geldiğine dikkat çekti. Değiştirilmediği takdirde mevcut sistemin çökeceğini vurgulayan Ertuğrul, bu sorunun alternatif çözümlerinin olduğunu kaydetti. Bu alanda mevcut sistemden farklı iki alternatifin olduğunu söyleyen Ertuğrul, “Bu alternatiflerden bir tanesi Süper İletken Kabloları, diğeri ise Ultra İletkenlerdir. Süper İletken Kabloları üretim zorluluğu, maliyet ve işletme giderlerinin fazlalığından dolayı çok cazip gözükmemektedir. Ultra İletkenler ise son birkaç yıl içinde keşfedilmiş olup, metal karbon nanoyapı içeren kompozit malzemelerdir.” dedi.
Ultra İletkenlerin akım taşıma kapasitelerinin mevcut tellere göre en az 100 kat daha fazla olduğunun ölçüldüğüne dikkat çeken Prof. Dr. Ertuğrul, ayrıca bu sistemin üretim aşamalarının kolay olduğunu ve Süper İletkenlerin ihtiyaç duyduğu sıvı azot ortamına gerek duyulmadığını ifade etti. Ultra İletken tellerin bir özelliğinin ise elektriksel iletkenliklerinin mevcut tellere göre daha iyi olması olduğunu belirten Prof. Dr. Mehmet Ertuğrul, bu bakımdan da enerjide milyarlarca dolarlık tasarrufun sağlandığına dikkat çekti. Bu nedenle Ultra İletken tellerinin hem mevcut tellerin hem de Süper İletkenlerin alternatifi olarak ilgi gördüğünü kaydeden Ertuğrul, “Ancak konunun stratejik olmasından dolayı bu alanda yapılan çalışmalar yayımlanmamaktadır. Avrupa Birliği’nin UltraWire Projesi şuan birçok büyük firma ve üniversitenin katılımıyla yürümektedir. Hatta bir konsorsiyum kurup yıllık toplantılar düzenlenmektedir. Aynı şekilde Amerika, Japonya ve Çin bu konuda araştırma ve geliştirme merkezleri kurup çalışmalar yürütmektedirler.” diye konuştu.
TÜRKİYE’DE ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ ÖNCÜLÜK EDİYOR
Bu alanda Türkiye’de ilk kez Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendislik Bölümü’nün proje yürüttüğünü ifade eden Ertuğrul, projenin yaklaşık 1 yıldır devam ettiğini söyledi. Projenin TÜBİTAK tarafından desteklendiğini de belirten Ertuğrul, bu alanda bir projenin daha sunulduğunu kaydetti. Bu proje sayesinde bu alanda Türkiye’nin bu yeni nesil kabloların üretiminde hem öncü hem de yardımcı olunacağını vurgulayan Ertuğrul, şuan patent başvurusunun yapıldığını ve sonucun beklendiğini dile getirdi.
Fırat YAKUT / Erzurum Yenigün
Elektrik iletiminde günümüzde kullanan tellerin önümüzdeki on yıllar içinde artık yetersiz kalacağı için Avrupa, Amerika, Çin ve Japonya’da elektrik iletimi için yeni buluşlar ve projeler üzerinde çalışılmaya devam ediliyor. Türkiye’de de bu alanda çalışmalar yürütülürken, çalışmaların başını ise Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü çekiyor. Yeni nesil elektrik iletiminde dünyada ve Türkiye’de yürütülen çalışmalar hakkında bilgiler veren Prof. Dr. Mehmet Ertuğrul, günümüzde elektrik iletiminde kullanılan mevcut tellerin elektrik akım taşıma kapasitelerinin sınırlı olmasından dolayı önümüzdeki 10 yıllar içinde elektrik iletim hatlarının akım taşıma kapasitesi yüksek tellerle değiştirilmesinin zorunlu hale geldiğine dikkat çekti. Değiştirilmediği takdirde mevcut sistemin çökeceğini vurgulayan Ertuğrul, bu sorunun alternatif çözümlerinin olduğunu kaydetti. Bu alanda mevcut sistemden farklı iki alternatifin olduğunu söyleyen Ertuğrul, “Bu alternatiflerden bir tanesi Süper İletken Kabloları, diğeri ise Ultra İletkenlerdir. Süper İletken Kabloları üretim zorluluğu, maliyet ve işletme giderlerinin fazlalığından dolayı çok cazip gözükmemektedir. Ultra İletkenler ise son birkaç yıl içinde keşfedilmiş olup, metal karbon nanoyapı içeren kompozit malzemelerdir.” dedi.
Ultra İletkenlerin akım taşıma kapasitelerinin mevcut tellere göre en az 100 kat daha fazla olduğunun ölçüldüğüne dikkat çeken Prof. Dr. Ertuğrul, ayrıca bu sistemin üretim aşamalarının kolay olduğunu ve Süper İletkenlerin ihtiyaç duyduğu sıvı azot ortamına gerek duyulmadığını ifade etti. Ultra İletken tellerin bir özelliğinin ise elektriksel iletkenliklerinin mevcut tellere göre daha iyi olması olduğunu belirten Prof. Dr. Mehmet Ertuğrul, bu bakımdan da enerjide milyarlarca dolarlık tasarrufun sağlandığına dikkat çekti. Bu nedenle Ultra İletken tellerinin hem mevcut tellerin hem de Süper İletkenlerin alternatifi olarak ilgi gördüğünü kaydeden Ertuğrul, “Ancak konunun stratejik olmasından dolayı bu alanda yapılan çalışmalar yayımlanmamaktadır. Avrupa Birliği’nin UltraWire Projesi şuan birçok büyük firma ve üniversitenin katılımıyla yürümektedir. Hatta bir konsorsiyum kurup yıllık toplantılar düzenlenmektedir. Aynı şekilde Amerika, Japonya ve Çin bu konuda araştırma ve geliştirme merkezleri kurup çalışmalar yürütmektedirler.” diye konuştu.
TÜRKİYE’DE ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ ÖNCÜLÜK EDİYOR
Bu alanda Türkiye’de ilk kez Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendislik Bölümü’nün proje yürüttüğünü ifade eden Ertuğrul, projenin yaklaşık 1 yıldır devam ettiğini söyledi. Projenin TÜBİTAK tarafından desteklendiğini de belirten Ertuğrul, bu alanda bir projenin daha sunulduğunu kaydetti. Bu proje sayesinde bu alanda Türkiye’nin bu yeni nesil kabloların üretiminde hem öncü hem de yardımcı olunacağını vurgulayan Ertuğrul, şuan patent başvurusunun yapıldığını ve sonucun beklendiğini dile getirdi.
Fırat YAKUT / Erzurum Yenigün
Son Güncelleme: 08.02.2017 11:13
