Samet ÖZÜNAL / Nokta25 - Erzurum, beşiklik ettiği medeniyetler, tarihi, sanatsal ve kültürel geçmişi kadar beşeri sermayesiyle de dikkatleri üzerine çekiyor. Erzurum, tarihsel sürece altın harflerle yazılmış Dadaş kadınlarıyla da ayrı bir yere sahip. Nene Hatun'dan Fatma Seher Hanım'a, Afife İpek'ten Nakiye Elgün'e varıncaya kadar birçok Dadaş kızı, Erzurum'un yakın tarihinde adından söz ettiriyor. Nokta25 olarak, adını tarihe "ilk"lerle yazdıran o Dadaş kızlarını sizler için derledi.
Erzurum'da adını kahramanlık destanıyla bütünleştiren Dadaş kızlarının başında Nene Hatun geliyor. Nene Hatun, tarihte 93 Harbi olarak bilinen Osmanlı-Rus Savaşı sırasında sergilediği kahramanlıkla adını tarihe yazdırırken, Erzurum kadınının taşıdığı yüksek vakarı da temsil ediyor. Aziziye Zaferi'nin kazanılması ve halkın yabancı işgaline karşı gösterdiği direnişin adeta sembolü haline gelen Nene Hatun, sadece Erzurum'da değil, Türkiye'nin dört bir yanında ismini hafızalara kazımış bir kahraman olarak tanınıyor.
KAHRAMAN DADAŞ KIZLARI...
Erzurumlu kahraman kadınların sadece Nene Hatun'la sınırlı olmadığı Dadaşlar Diyarı'nda, cepheden cepheye koşan Fatma Seher Hanım da adını ilklerle yazdıran Dadaş kadınları arasında bulunuyor. Mustafa Kemal'in karşısına dikerek, "Ben kadınsam kadınım ama herşeyden önemlisi ben bir Türk'üm!" diyen ve bu konuşmanın ardından Müfreze Komutanı olarak cephede görevlendirilen Fatma Seher Hanım, emrine verilen 300 kişilik süvari birliğiyle Başkomutanlık Meydan Muharebesi'nde sayısız kahramanlıklara imza attı. 1888 Erzurum doğumlu olan Fatma Seher Hanım, cephelerde sergilediği kahramanlıklar sebebiyle İstiklal Madalyası ile ödüllendirilmiştir.
Erzurum'un düşmana karşı göğsünü siper eden kahraman Dadaş kızları gibi, siyasete meyleden kadınları da oldu. Sevim Özdoğan, Anadolu'nun ilk kadın muhtarı seçilerek adını tarihe yazdırırken, bu görevini ise 12 yıl boyunca kesintisiz sürdürerek aynı zamanda bir rekora da imzasını attı. Cumhuriyet tarihinin 5 bayan muhtarından birisi olan Özdoğan, Erzurum'da Atalar Mahallesi'nden seçilmişti.
İLK ZABITA, İLK BÜYÜKELÇİ, İLK MİLLETVEKİLİ
Erzurum'da bir başka ilke imzasını atan Dadaş kızı ise, Türkiye'nin ilk bayan zabıta memuru Afife İpek oldu. Memuriyet hayatına 1942 yılında Erzurum Şeker Fabrikası'nda baylayan İpek, daha sonra buradan ayrılarak Erzurum Belediyesi'nde işe başladı. Türkiye'nin ilk kadın zabıtası olarak tarihe geçen Afife İpek, aynı vazifeyle emekli oldu. Afife İpek'in dışında kamuda görev alan ve yine bir ilke imza atan diğer Dadaş kızı ise, Fatma Serpil Alpman oldu. Alpman, Türkiye'nin Orta Asya'da görevlendirdiği ilk kadın büyükelçi olurken, adını böylece diplomasi tarihine de yazdırmış oldu.
Erzurum, siyasete yön veren özelliğinin yanı sıra bu kulvarda da ilklerin yaşandığı bir il oldu. Kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesinin hemen ardından yapılan TBMM 5. Dönem seçimlerine Erzurum'dan Milletvekili adayı olarak giren Nakiye Elgün, Erzurum'un ilk kadın parlamenteri oldu. Kendisiyle birlikte seçilen 17 kadın milletvekili ile birlikte TBMM'ne giren Elgün, Taksim Meydanı'nda Çocuk Hakları Bildirgesi'ni okuyarak hem dünyada ve hem de Türkiye'de bir ilke imza atmış oldu.
